Brańsk to niespełna czterotysięczne miasteczko, oddalone od Bielska Podlaskiego o 24 km. Posiada niezwykłą bogatą historię, której niejedna większa miejscowość może pozazdrościć.
1. Z Brańska pochodzi najstarszy pochówek szkieletowy w tej części Polski. Na tereny obecnego miasta człowiek zawędrował 10 tys lat temu. Osadnictwo istniało przez cały okres starożytności. Do tej pory w Brańsku i jego okolicach odkryto kilkadziesiąt stanowisk archeologicznych. Na kilku z nich prowadzone były krótkotrwałe prace badawcze. W samym regionie nie przeprowadzono jednak do tej pory kompleksowych badań wykopaliskowych.
2. W 1264 pod Brańskiem rozegrała się wielka bitwa między Jaćwingami a wojskami księcia sandomierskiego Bolesława Wstydliwego. Trwała ona kilkanaście godzin. W jej wyniku zginął wódz Jaćwingów nazywany Komatem. Został on przebity sztyletem. Tym samym zakończyły się czasy łupieżczych wypraw tego plemienia. Na przylegającym do miasta wzgórzu prawdopodobnie pochowano Komata, a od jego imienia nazwano uroczysko. Miejsce to upamiętnia polny głaz i tablica informacyjna.
3. W 1526 r. ustanowiono dosyć nietypowy rekord. W ciągu kilkunastu minut, miejski kat o pieszczotliwym imieniu Michałko, ściął 26 głów. Taki los spotkał szlachciców, którzy lubili rabować i pozbawiać czci kobiety. Gdy pierwsze głowy zaczęły spadać, na horyzoncie pojawił się królewski wysłannik z listem ułaskawiającym. W słońcu lśniły czerwone pieczęcie, na miejscu egzekucji zaś krew. Sędzia, mając świadomość, że jeździec niesie dla niego niekorzystne wieści, przybliżył się do kata i szepnął mu do ucha ”Śpiesz się Michałku”. Ten wziął sobie słowa do serca. Wieść o zręczności kata szybko obiegła kraj. Powstało nawet powiedzenie: ”A bodaj Cię kat brański oprawił”
4. W Brańsku doszło do jedynego na Podlasiu wystąpienia dekabrystów. Kim właściwie oni byli? Pod tą nazwą kryją się rosyjscy rewolucjoniści szlacheccy, w większości młodzi oficerowie, którzy dążyli do zniesienia jedynowładztwa cara i oparcia władzy w Rosji o zasady konstytucyjne. Pierwsze wystąpienie rewolucjonistów miało miejsce w grudniu 1825 r. W Brańsku do zrywu dekabrystów doszło w styczniu. Oficerowie i żołnierze stacjonującego tutaj batalionu saperów Samodzielnego Korpusu Litewskiego, odmówili złożenia przysięgi na wierność carowi Mikołajowi I. Bunt stłumiono, a przywódców, po złagodzeniu wyroków śmierci, zesłano na Syberię
5. To właśnie w Brańsku posłem na sejm walny został wybrany późniejszy król Polski, Stanisław August Poniatowski. Miasto przez wieki stanowiło istotny ośrodek administracyjny. Dzięki temu na przestrzeni dziejów gościło wielu monarchów – Władysława Jagiełłę, Kazimierz Jagiellończyka, Zygmunta I Starego z królową Boną. Ta ostatnia ufundowała szpital i przytułek dla ubogich.
Psycholog Białystok 
Strony internetowe