Łomża – wiadomości, informacje, historia, turystyka, atrakcje

Początki Łomży wiążą się z grodziskiem w Starej Łomży, odległym od współczesnego centrum miasta o około 5 km. Historycy i archeolodzy datują początki osadnictwa w tej okolicy na IX w. Sprzyjały temu bliskość szlaku wodnego i wysoki brzeg, który w owym czasie stanowił o bezpieczeństwie. Wiadomo, że w pierwszej połowie XI w. na miejscu Starej Łomży istniał obronny gród. Znaleziska archeologiczne potwierdzają, że jego mieszkańcy prowadzili ożywioną wymianę handlową z dość odległymi okolicami.

Łomża. Skutki lokalizacji

Trzeba pamiętać, że w lesistej środkowej Europie rzeki spełniały rolę dzisiejszych autostrad. Mieszkańcom grodu nie dany był  jednak spokój – pograniczna lokalizacja osady  skutkowała częstymi najazdami wojowniczych plemion z północy i wschodu (Prusów, Jaćwingów i Litwinów). Gród spłonął w końcu XI lub na początku XII stulecia. Jego położenie uważano widać za korzystne, skoro wkrótce go odbudowano i jeszcze lepiej ufortyfikowano.

Zapisy w XIX-wiecznych aktach kościelnych oraz tradycja ustna już około 1000 r. lokują w Starej Łomży kościół św. Wawrzyńca, od którego wzięło nazwę jedno ze wzgórz (drugie zwane jest Górą Królowej Bony). Do budowy świątyni miał się przyczynić misjonarz Brunon z Kwerfurtu, którego po męczeńskiej śmierci ogłoszono świętym.

Łomża na właściwym miejscu

Początki Łomży na nowym miejscu to zasługa księcia Bolesława Kędzierzawego, który miał postawić zamek między dzisiejszymi ulicami Dworną a Senatorską. Kiedy kolejna pożoga strawiła gród w Starej Łomży, mieszkańcy postanowili już go nie odbudowywać. Na przełomie XIII i XIV w. atuty obronne miejsca straciły na znaczeniu, ważności nabrała natomiast bliskość dogodnej przeprawy przez Narew. To zaś gwarantował teren, który zajmuje współczesna Łomża.

 

Osiedle zaczęło się rozwijać. Dla celów handlowych wytyczono rynek, powstał ratusz, a z 1400 r. pochodzi zapis o nadaniu wójtostwa łomżyńskiego Janowi Białkowi z Warszawy. Książę mazowiecki Janusz I użył wówczas określenia civitas (”miasto”), co znaczyć mogło tyle, że podległy mu gród mimo iż miastem nie był, miał słuszne rozmiary i sporo mieszkańców.