Jan z Kolna, znany również jako Michał Kapron, Michał Kapronus, Johannes Scolvus lub Jan Szkolny, był zagadkową postacią związana z żeglarstwem i odkryciami geograficznymi. Według niektórych przekazów miał być żeglarzem, który przed Krzysztofem Kolumbem dotarł do brzegów Ameryki. Jego historię próbujemy odkryć na podstawie różnych źródeł i analiz, ale wiele informacji pozostaje wciąż tajemnicą.
Według zachowanych zapisów, Jan z Kolna miał wziąć udział w ekspedycji Dietricha Pininga, którą zlecił duński król Christian I Oldenburg. Wyprawa miała na celu dotarcie do Grenlandii, aby dowiedzieć się, co stało się z osadnikami, którzy zaginęli na tym obszarze. Flotyllą dowodzili żeglarze niemieccy Dietrich Pining i Hans Pothorst oraz Portugalczyk João Vaz Corte-Real. Podobno ekspedycja dotarła do wybrzeży półwyspu Labrador w 1476 roku, a niektóre źródła sugerują, że kontynuowali podróż na południe, penetrując okolice dzisiejszego Bostonu.
Niemniej jednak, historia Jana z Kolna jest otoczona wieloma spekulacjami i kontrowersjami. Nie mamy wystarczających dowodów, aby potwierdzić, czy rzeczywiście istniał i czy odbył podróż na obszarze północnego Atlantyku. Większość informacji na temat Jana z Kolna powstała wiele lat po jego ewentualnej śmierci, co utrudnia weryfikację autentyczności jego odkryć. Jednym z głównych problemów jest również niejednoznaczność miejsc odkrytych przez Jana z Kolna. Określenie “Labrador” używane na różnych mapach i w opisach geograficznych było odnoszone zarówno do Grenlandii, jak i właściwego Labradoru. To utrudnia identyfikację dokładnego obszaru, który miał być odkryty przez Scolvusa.
Różne źródła i badacze próbowali zidentyfikować pochodzenie Jana z Kolna. Polski historyk i działacz polityczny Joachim Lelewel sugerował, że Jan z Kolna był Polakiem i nawigatorem floty duńskiej. Istnieją również hipotezy, że mógł pochodzić z okolic Lublina lub z Kielna (Kolno koło Wejherowa). Jednak brak jest jednoznacznych dowodów na potwierdzenie tych tez. Mimo licznych spekulacji i braku pewności co do rzeczywistego istnienia Jana z Kolna, jego postać nadal budzi zainteresowanie i jest źródłem legend i opowieści. Zainspirowała nawet powstanie filmu, w którym młodzież związana z Kolneńskim Ośrodkiem Kultury i Sportu przybliża tę zagadkową postać i jej ewentualne odkrycia.
Choć historia Jana z Kolna pozostaje zagadką, jego imię przetrwało w nazwach ulic w wielu polskich miastach, co świadczy o trwałym zainteresowaniu tą tajemniczą postacią. Choć wiele aspektów jego życia i podróży pozostaje wciąż nieznanych, Jan z Kolna pozostaje postacią fascynującą, która wciąż pobudza wyobraźnię i pasję badaczy historii.
Psycholog Białystok 
Strony internetowe