Dawniej Dom Ludowy, dzisiaj Teatr. Wcześniej staw dzisiaj beton.

Dziś przechadzając się między ul. Mickiewicza, Elektryczną, Branickiego mamy betonowy plac w otulinie parku, którego zwieńczeniem jest budynek Teatru Dramatycznego, do którego prowadzą ogromne schody. W XIX wieku to miejsce wyglądało zupełnie inaczej. Teatru nie było, park był ogrodzony, a zamiast betonowego placu był staw. Całe miejsce nazywane było Argentyną (bo w weekendy na akordeonie grano tam tango). Do zbiornika wodnego okoliczne fabryki wylewały farby i inne chemikalia. W efekcie woda w zbiorniku była intensywnie niebieska. Mimo wszystko staw zarastał. Podjęto w końcu decyzję, by go zasypać.

 

W dwudziestoleciu międzywojennym uznano, że żyjący jeszcze Józef Piłsudski zasługuje już na upamiętnienie. Zawiązał się komitet składający się między innymi z wicewojewody Stanisława Michałowskiego oraz dr Jana Szymańskiego, lekarza zarządzającego Kasą Chorych. 30 września 1933 roku Zygmunt Gąsiorowski, notariusz – przyjął umowę pomiędzy przedstawicielami ów komitetu z Sewerynem Nowakowskim, komisarzem rządowym, który zarządzał Białymstokiem. Na mocy tej umowy miasto Białystok przekazało komitetowi plac na sześć lat czyli do 31 sierpnia 1939 roku (cóż za wyczucie terminu). W tym czasie miał powstać Dom Ludowy imienia Józefa Piłsudskiego w Białymstoku. Projekt już był, a jego autorem był inżynier Jarosław Giryn. Po wybudowaniu Domu Ludowego – budynek miał zostać przekazany za darmo na własność miasta Białegostoku jako obiekt użyteczności publicznej za darmo. Miały tam odbywać się widowiska, koncerty, zabawy. Warunkiem było przekazanie lokali znajdujących się w gmachu wskazanym przez komitet stowarzyszeniom.

 

W 1937 roku komitet budowy rozwiązał się, a inwestycja została dokończona przez miasto. 27 grudnia 1938 roku odbyło się pierwsze przedstawienie teatralne. Uroczyste otwarcie miało mieć miejsce 11 września 1939 roku. W tym czasie trwała już II wojna światowa. W 1940 roku w Białymstoku pod okupacją sowiecką pojawił się Aleksander Węgierko – aktor i reżyser teatralny, dyrektor artystyczny teatrów w Grodnie, Warszawie i Krakowie. Założył Teatr Dramatyczny w Białymstoku. Dostał od okupacyjnych władz pieniądze na rozbudowę gmachu, przez co nazywany był pupilem bolszewików i oskarżano go o kolaborację. Teatr był jednym z najbardziej dochodowych w kraju. Mało tego, mimo okupacji sztuki były wystawiane w języku polskim – za czym ludzie tęsknili od lat. Węgierko przepadł bez wieści w 1941 roku po wybuchu wojny między dotychczasowymi sojusznikami, którzy napadli na Polskę – Niemcami i Rosją.

 

Po II wojnie światowej Białystok był kompletnie zniszczony. Budynek teatru był częściowo spalony. Na szczęście po wojnie jedną z pierwszych inwestycji była odbudowa spalonego teatru. W 1948 roku na jego deski powróciła sztuka na dobre.