Suwalszczyzna, leżąca na pograniczu różnych kultur, to miejsce, gdzie smaki i tradycje kuchenne mieszają się, tworząc bogatą i różnorodną mozaikę kulinarną. W Suwałkach i okolicach spotykają się wpływy kuchni litewskiej, białoruskiej i tatarskiej, które przenikając się wzajemnie, ukształtowały unikatowy charakter tutejszej gastronomii. To, co dziś można znaleźć na stołach w Suwałkach, jest efektem wielowiekowej wymiany kulturowej, w której ważną rolę odegrały różne grupy etniczne zamieszkujące ten region.
Dania litewskie
Kuchnia litewska odcisnęła na Suwalszczyźnie swoje wyraźne piętno. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych dań, które trafiły na stoły Suwałk z Litwy, są kartacze – duże pyzy ziemniaczane nadziewane mięsem. Ich sekretem jest specjalna mieszanka surowych i gotowanych ziemniaków, które połączone razem dają charakterystyczną, delikatną strukturę ciasta. Kartacze, znane na Litwie jako cepeliny, są serwowane zazwyczaj z okrasą z boczku i cebuli, co dodaje im wyrazistego, domowego smaku.
Innym popularnym daniem, które wywodzi się z litewskich tradycji, jest kugelis (babka ziemniaczana), czyli zapiekanka ziemniaczana z boczkiem. To potrawa o prostym składzie, ale wymagająca precyzyjnego przygotowania. Starte ziemniaki mieszane są z cebulą, boczkiem i jajkami, a całość pieczona jest w piekarniku, aż do uzyskania złocistej, chrupiącej skórki. Kugelis, podobnie jak inne dania ziemniaczane, odzwierciedla surowy klimat regionu i dawną potrzebę przygotowywania potraw pożywnych i sycących, które pozwalały przetrwać długie, chłodne zimy.
Wpływy litewskie w kuchni Suwałk to także zupa na bazie buraków, znana jako chłodnik litewski. Przygotowywany z młodych buraków, ogórków, rzodkiewki, jajek i kefiru, podawany jest na zimno, często z dodatkiem świeżego koperku i szczypiorku. Chłodnik ten to idealne danie na letnie dni, orzeźwiające i pełne witamin. Jest to jeden z tych smaków, który kojarzy się z tradycją domowej kuchni i letnimi spotkaniami w gronie rodziny.
Dania białoruskie
Kuchnia białoruska również ma swój znaczący wkład w kulinarny krajobraz Suwałk. Charakterystyczne dla niej są dania mączne i ziemniaczane, a także kiszonki. Przykładem takiej potrawy są draniki, czyli placki ziemniaczane, serwowane często z kwaśną śmietaną. Draniki są proste w przygotowaniu, ale ich smak, szczególnie kiedy są smażone na domowym smalcu, jest niepowtarzalny i niezwykle sycący.
Nieodłącznym elementem kuchni białoruskiej, który przeniknął do suwalskiej gastronomii, są także kiszki ziemniaczane. Przygotowywane z tartych ziemniaków i cebuli, z dodatkiem boczku lub słoniny, wkładane są do jelit wieprzowych, a następnie pieczone na złocisty kolor. Kiszkę ziemniaczaną można podawać jako danie główne lub jako dodatek do innych potraw, zawsze jednak jest to danie pełne smaku i aromatu.
Dania tatarskie
Kuchnia tatarska, choć mniej znana, również pozostawiła swój ślad na Suwalszczyźnie. Tatarzy, którzy osiedlili się na pobliskich terenach już w XV wieku, wnieśli do lokalnej kuchni zamiłowanie do mięs i pikantnych przypraw. Jednym z dań inspirowanych ich tradycją jest pierekaczewnik, rodzaj mięsa pieczonego w cieście, które krojone jest w spiralne plastry. To potrawa niezwykle pracochłonna, wymagająca cierpliwości i umiejętności, ale efekt końcowy jest tego wart – delikatne ciasto, wypełnione soczystym mięsem, rozpływa się w ustach.
Tatarskie wpływy widoczne są także w użyciu przypraw, takich jak kminek, czarnuszka czy kolendra, które dodają potrawom głębi smaku i aromatu. Kulebiak, rodzaj pieroga nadziewanego mięsem, kapustą lub rybą, również ma swoje korzenie w kuchni tatarskiej. Jest to danie, które na stałe weszło do suwalskiej tradycji kulinarnej, podawane często podczas rodzinnych uroczystości i świąt.
Kuchnia Suwalszczyzny, będąca połączeniem tradycji litewskich, białoruskich i tatarskich, jest dowodem na to, jak różne kultury mogą wzbogacić i ukształtować unikalny charakter regionu. To miejsce, gdzie proste, lokalne składniki łączą się w dania pełne smaku, sycące i autentyczne. W Suwałkach, na talerzu, można odkrywać historie ludzi, którzy przez wieki żyli na tej ziemi, przekazując sobie przepisy i tradycje z pokolenia na pokolenie. Współczesna kuchnia Suwałk to nie tylko smak, ale także hołd dla różnorodności i bogactwa kulturowego regionu.
Psycholog Białystok 
Strony internetowe