Wielkanoc na Podlasiu to także czas na Konopielkę. Czym ona jest?

Chociaż Konopielkę wszyscy kojarzą z książką Edwarda Redlińskiego o takim tytule bądź z kultowym filmem na podstawie tej książki (do obejrzenia powyżej), to mało kto wie czym jest ta cała Konopielka i jaki ma związek z Podlasiem. Dlatego też przy okazji Świąt Wielkanocnych postanowiliśmy przybliżyć wszystkim ten ciekawy zwyczaj.

Konopielka to taki gatunek pieśni ludowej, który ma charakter życzeń i zalotów. Śpiewa się ją w trakcie wiosennego obchody po wielkanocnym posiłku. W dawnej tradycji zbierali się mężczyźni, brali harmonijki, skrzypce i inne instrumenty, a następnie chodzili po wsi i śpiewali. Pieśni przypominały ballady, które zaczynały się od słów “Mała, cienka konopielka”. Nie brakowało też okrzyków. C0 ciekawe zwyczaj kolędowania w Wielkanoc był praktykowany nie tylko na Podlasiu, ale też na Suwalszczyźnie. Niezależnie, gdzie je śpiewano – łączyło je jedno – tematyka. Konopielki zawsze opowiadały o miłości, zalotach i ślubie.

Gdy rodziny posiliły się już w Wielkanoc, po południu mężczyźni zaczęli się zbierać we wsi. Następnie wyruszali z instrumentami w drogę i kolędowano przez cały dzień, całą noc aż do Poniedziałku Wielkanocnego. W grupie mężczyzn zawsze był zaśpiewajło – czyli ten, który najlepiej znał teksty wszystkich pieśni oraz mieszkańców wsi. Zachodząc do danego gospodarstwa pytano się najpierw czy można rozweselić dom. Po uzyskaniu akceptacji najpierw śpiewano pieśni religijne. Dopiero następnie zwyczajowe pieśni, które dotyczyły albo gospodarza albo panny na wydaniu, która zamieszkiwała w danym domu.

Gospodarzom życzyło się zdrowia, powodzenia w hodowli, zebrania obfitych plonów natomiast pannom szczęścia w miłości i szybkiego zawarcia związku małżeńskiego. Jeśli odmówiono kawalerom poczęstunku, śpiewali złośliwe piosenki. Mało kto jednak tak postępował, bo bano się takich przyśpiewek, gdyż wierzono, że wróżą nieszczęście, a córce gospodarzy – staropanieństwo. Wierzono, że życzenia składane przez kolędników często w formie pieśni mają niezwykłą moc i dzięki nim istotnie w najbliższej przyszłości zostaną zebrane obfite plony, hodowane zwierzęta będą się rozmnażać. Za odśpiewanie pieśni kolędnicy otrzymywali wykup, jajka, wielkanocny pieróg bądź kiełbasę.

Dziś tradycję kolędowania wiosennego, podobnie jak zimowego podtrzymują zespoły ludowe. Ich przebieg odtwarzany jest w czasie spotkań, na przykład podczas “Wiosennych spotkań z Konopielką” w Knyszynie. W ostatnim czasie, o czym już pisaliśmy przy okazji innego tekstu, powstał również klip muzyczny, w którym urzędnicy Urzędu Marszałkowskiego, pracownicy Muzeum Podlaskiego oraz pracownicy ośrodków kultury w regionie – zaśpiewali Podlaską Konopielkę. Do obejrzenia poniżej: