Kanał Augustowski, zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku, jest jednym z najważniejszych zabytków hydrotechnicznych w Polsce i centralnym punktem turystycznym Augustowa. Początkowo stworzony z myślą o celach politycznych i ekonomicznych, dziś stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych regionu, przyciągając zarówno miłośników historii, jak i entuzjastów sportów wodnych.
Budowa kanału rozpoczęła się w 1824 roku, głównie z inicjatywy generała Ignacego Prądzyńskiego, który miał za zadanie stworzenie alternatywnego szlaku wodnego omijającego Prusy, by ułatwić eksport towarów do portów bałtyckich. Kanał miał strategiczne znaczenie, umożliwiając transport towarów takich jak zboże i drewno, które były kluczowymi eksportami regionu. Prace nad kanałem zakończono w 1839 roku, a jego trasa liczyła 101 km, z czego 82 km przebiegało przez terytorium Polski, a reszta przez Litwę i Białoruś. Kanał, mimo że nigdy w pełni nie spełnił swoich ekonomicznych założeń z powodu zmian politycznych, stał się nieocenionym dziedzictwem techniki inżynierskiej tamtego okresu.
Dziś Kanał Augustowski jest jednym z głównych punktów atrakcji turystycznych miasta. Żegluga na nim odbywa się zarówno na tradycyjnych łodziach, jak i na nowoczesnych statkach wycieczkowych. Jednym z najpopularniejszych przewoźników jest Żegluga Augustowska, oferująca różnorodne trasy rejsów. Trasa “Dolina Rospudy” to krótsza, około godzinowa wycieczka, idealna dla rodzin z dziećmi i osób preferujących krótsze wyprawy. Dla tych, którzy pragną spędzić więcej czasu na wodzie, dostępna jest trasa “Studzienna”, trwająca około trzech godzin, z przystankiem w malowniczej Studziennej.
Rejsy kanałem są doskonałą okazją, by podziwiać piękno okolicznych krajobrazów. Trasa wiedzie przez jeziora i lasy, oferując widoki zapierające dech w piersiach. Ponadto, na trasie znajdują się liczne śluzy, które są atrakcją samą w sobie, demonstrując zaawansowaną technologię hydrotechniczną XIX wieku. Przykładem może być Śluza Paniewo, jedna z najciekawszych, gdzie różnica poziomów wody wynosi aż 6,5 metra. Śluzy te są nadal w pełni sprawne, co czyni z kanału unikatowe miejsce, gdzie historia łączy się z nowoczesnością.
Oprócz rejsów, Kanał Augustowski oferuje również liczne możliwości dla kajakarzy. Spływy kajakowe to jedna z ulubionych form aktywnego wypoczynku turystów odwiedzających Augustów. Trasy kajakowe prowadzą przez najpiękniejsze zakątki Puszczy Augustowskiej, a wybór tras jest szeroki – od łatwiejszych, idealnych dla rodzin, po bardziej wymagające, dla doświadczonych kajakarzy. Kanał Augustowski wraz z rzekami Rospudą i Czarną Hańczą tworzy jeden z najbardziej malowniczych szlaków kajakowych w Polsce.
Spacerując wzdłuż kanału, można także podziwiać wiele zabytków i miejsc historycznych związanych z jego powstaniem. Warto odwiedzić chociażby Park Starych Śluz, gdzie znajdują się historyczne śluzy oraz muzeum poświęcone historii kanału i jego budowy. To miejsce to prawdziwa gratka dla miłośników historii i techniki, oferujące wgląd w trudne warunki, w jakich pracowali budowniczowie kanału oraz w skomplikowane metody inżynieryjne tamtego czasu.
Kanał Augustowski to nie tylko zabytek, ale żywy organizm, który przez lata dostosowywał się do zmieniających się potrzeb i warunków. Dzisiejszy kanał, dzięki swojej unikatowej historii, malowniczym trasom oraz możliwościom aktywnego wypoczynku, jest jednym z najcenniejszych skarbów turystycznych Augustowa. To miejsce, które każdy odwiedzający Podlasie powinien zobaczyć, aby w pełni docenić jego historyczne znaczenie i współczesną atrakcyjność.