Sokółka, to malowniczo położone miasto na wschodnich rubieżach Podlaskiego i Polski. W 2023 roku ukończyła 414 lat i ma fascynującą historię, która kształtowała zarówno miasto, jak i jego mieszkańców. Przyjrzyjmy się jej przeszłości.
Początki osadnictwa w okolicach Sokółki sięgają czasów, gdy jej mieszkańcy zajmowali się hodowlą i tresurą sokołów. Zatem stąd pochodzi nazwa. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XVI wieku, kiedy to na terenie Sokółki istniał dwór myśliwski będący własnością królowej Bony. Jednak historia miasta zaczyna się naprawdę rozwijać wraz z ufundowaniem kościoła w 1565 roku przez samego króla Zygmunta Starego.
Kolejnym ważnym etapem w historii Sokółki jest rok 1609, kiedy to Zygmunt III nadał miastu prawa miejskie. To wydarzenie miało ogromne znaczenie, ponieważ Sokółka stała się ośrodkiem kulturowym i gospodarczym na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej. Warto zaznaczyć, że miasteczko zaznacza swoją obecność już na najstarszych, dostępnych mapach. A to dlatego, że miała także swoje znaczenie na ówczesnych szlakach komunikacyjnych. Leżąc na szlaku pocztowym pomiędzy Warszawą a łotewskim miastem Mitawa, miasto pełniło rolę ważnego punktu przesiadkowego i handlowego.
Zanim przejdziemy dalej, należy się chwila wyjaśnienia. Zapewne z historii znacie takie miejscowości jak Grodno, Druskienniki, Troki, czy Wilno. To one są najbliższej położone Sokółki i ogólnie Podlasia. Po co więc połączenie pocztowe z łotewską Mitawą? Jakoś tak się złożyło, że w szkołach nie uczą o polskich sukcesach tylko o porażkach. A warto wiedzieć, że XVI i XVII wiek to dla naszego kraju złota era. Ostatni wielki mistrz Zakonu Liwońskiego, pierwszy wielki książę Kurlandii i Semigalii (dziś Łotwa), Gotthard Kettler, by obronić kraj przed Szwecją i Iwanem Groźnym przyjął zwierzchnictwo Polski i zrzekł się na jej korzyść Kurlandii i Semigalii, a w 1561 r. złożył przysięgę wierności polskiemu królowi Zygmuntowi Augustowi. Król przyłączył Inflanty z Rygą i Dorpatem do Polski, przekazując Kurlandię w lenno Kettlerowi. Za czasów Zygmunta Augusta i Stefana Batorego nastąpił rozwój kulturalny i gospodarczy państwa. Ambicje polityczne państw zainteresowanych Inflantami doprowadziły w drugiej połowie XVI w. do wojen na obszarach dzisiejszej Łotwy i Estonii. Wojna inflancka trwała ćwierć wieku (1558-1583). O panowanie nad Bałtykiem walczyły ze sobą: Rzeczypospolita, Dania, Szwecja i Rosja.
Wracając do Sokółki. We wspomnianej “złotej erze” osiedlali się urzędnicy oraz przedsiębiorcy, zakładając pierwsze manufaktury i rzemieślnicze warsztaty. W wiekach XVII i XVIII miasto prężnie się rozwijało, przyciągając inwestorów i przedsiębiorców. Ważnym impulsem dla rozwoju była obecność garnizonu kawalerii królewskiej, który stacjonował w miasteczku. Warto też wspomnieć, że zaznaczyła ona swoją obecność w historii Polski również w okresie insurekcji kościuszkowskiej.
Niestety złote czasy skończyły się wraz z rozbiorami. W 1795 roku Sokółka znalazła się w zaborze pruskim. Jednakże, na mocy Pokoju w Tylży w 1807 roku, miasto przeszło pod panowanie rosyjskie, stając się częścią zaboru rosyjskiego. Niestety, wiek XVIII i XIX przyniósł również Sokółce liczne pożary, które spowodowały zniszczenia części miasta. Jednak w międzyczasie do miasta sprowadziła się społeczność żydowska, która wywarła wpływ na kulturę i życie miasta. Obok istniejących kościołów i cerkwi, zaczęły powstawać też synagogi, odzwierciedlając różnorodność religijną i narodową mieszkańców. Wielokulturowa i wielonarodowa kultura Sokółki przetrwała do dziś i jest nadal pielęgnowana.
Po zakończeniu I wojny światowej Sokółka wróciła do granic odrodzonej Polski. Miasto przeszło jednak burzliwe czasy wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku i przez pewien czas ponownie znalazło się w rękach radzieckich. W czasach pokojowych międzywojennego okresu, Sokółka stała się siedzibą licznych jarmarków i targów, które przyciągały zarówno mieszkańców miasta, jak i okolicznych obszarów. Niestety, podczas II wojny światowej miasto znalazło się w okupacji niemieckiej, a następnie radzieckiej, a przez to ucierpiało w wyniku działań wojennych. Mieszkańcy musieli przejść przez trudne chwile okupacji. Po zakończeniu wojny, Sokółka wróciła do Polski i stała się częścią nowych granic państwa. Jednak miasto nie uniknęło walki podziemia antykomunistycznego z nowymi władzami komunistycznymi w Polsce.
Psycholog Białystok 
Strony internetowe